Γράφει για το PAPER KITTENS, η Νηπιαγωγός Βάσια Καραγιάννη
Το καταπράσινο σχολείο μου
Βασιλική Τζόκα-Δήμητρα Φώτου
Κώστας Θεοχάρης
εκδ. Καλέντης 2021
5+
Φέρνοντας στη σκέψη σου την εικόνα του σχολείου χίλια δυο χρώματα πλημμυρίζουν το μυαλό σου. Άραγε αν σου ζητούσαν να το περιγράψεις μ’ ένα μόνο χρώμα ποιο θα επέλεγες; Θα διάλεγες το κόκκινο σαν την αγάπη; Το κίτρινο γεμάτο λάμψη και φως; Η μήπως το μπλε των ατέλειωτων ονείρων;
Οι συγγραφείς Βασιλική Τζόκα και Δήμητρα Φώτου χρωμάτισαν τη συγγραφική τους πένα πράσινη και σε συνεργασία με τον εικονογράφο Κώστα Θεοχάρη δημιούργησαν ένα καταπράσινο σχολείο που αυτομάτως εμπεριέχει κάθε απόχρωση που παίρνει η φύση καθώς μεταμορφώνεται από εποχή σε εποχή. Γιατί το «πράσινο» δεν είναι απλά ένα χρώμα στην παλέτα ενός χαρισματικού ζωγράφου αλλά ο τρόπος να ενεργούμε, να σκεφτόμαστε και να αντιλαμβανόμαστε την ίδια τη ζωή.
Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να παρατηρήσει μέσα από την πλούσια και λεπτομερή εικονογράφηση πώς αποτυπώνονται οι εναλλαγές των εποχών στο ίδιο σχολείο μέσα από τα χρώματα, τα φυτά, τις δραστηριότητες, τον καιρό, τα ρούχα. Αυτό που παραμένει το ίδιο είναι η χαρά και η διάθεση των παιδιών για ατέλειωτο παιχνίδι και διασκέδαση. Οι εικόνες είναι κυρίως ο φορέας μηνυμάτων καθώς οι λέξεις χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν τον τίτλο και την κάθε εποχή. Η ζωντανή εικονογράφηση δίνει στο παιδί την ευκαιρία να περιγράψει, να παρατηρήσει, να κάνει υποθέσεις, αναπτύσσοντας την δημιουργικότητά του, τη φαντασία του, τον προφορικό του λόγο και την κριτική του σκέψη.
Παράλληλα, νόστιμα και θρεπτικά φρούτα και λαχανικά κατηγοριοποιούνται ανά εποχή. Πότε θα γευτούμε κατακόκκινες φράουλες και ζουμερά κεράσια; Και ποια λαχανικά θα ρίξουμε στη ζεστή μας χειμωνιάτικη σούπα; Τα παιδιά συμμετέχουν και ταξινομούν, ερευνούν και μαθαίνουν ανατρέχοντας στις δικές τους γευστικές εμπειρίες.
Στα επόμενα σαλόνια σε μαύρο φόντο γράμματα και φυτά εμπλέκονται σε ένα κρυφτό γεμάτο ήχους και λέξεις. Οι συγγραφείς καλούν τους αναγνώστες να παίξουν και να βρουν για κάθε γράμμα όσα περισσότερα φρούτα και λαχανικά μπορούν. Τα παιδιά με διασκεδαστικό τρόπο καλλιεργούν την φωνολογική τους ενημερότητα. Επίσης, μπορούν να εντοπίσουν ονόματα φυτών με σύνθετες λέξεις, όπως το ξινόμηλο ή κάποια που μας θυμίζουν αντικείμενα όπως η Ωρολογιά.
Ο ενεργός και διαδραστικός ρόλος του αναγνώστη, οι μεγάλες εικόνες, τα παιχνίδια με τις λέξεις και τα χρώματα κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών και εξάπτουν την περιέργειά τους για νέα γνώση.
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αποτελείται από ιδέες και δραστηριότητες που συμβάλλουν στην απόκτηση οικολογικής συνείδησης και την ενδυνάμωση φιλοπεριβαλλοντικών στάσεων μέσα από την αλλαγή συμπεριφορών, διαθέσεων και συνηθειών.
Οι αναγνώστες θα ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες όπως ποια είναι η Οπούντια, από πού προήλθε το λάχανο σύμφωνα με τη μυθολογία, τη σχέση του χαρουπιού με τον χρυσό ή από ποιο δέντρο ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα φτιάχνονται τα μπαστούνια του κρίκετ.
Επίσης, μέσα από ξεχωριστές δράσεις και σημαντικές συμβουλές οι αναγνώστες παρακινούνται να συμμετέχουν και να δημιουργήσουν πράσινες γωνιές στην αυλή του σχολείου όπως έναν ολάνθιστο κήπο ή να φυτέψουν το δικό τους δέντρο.
Η χρήση της γραφή σε πρώτο πληθυντικό και δεύτερο ενικό δημιουργεί ένα κλίμα οικείο που αποπνέει αμεσότητα και ζεστασιά.
Τι είναι όμως το πράσινο σχολείο; Είναι η σχολική μονάδα που έχει σχεδιαστεί και λειτουργεί λαμβάνοντας υπόψη την ανθρώπινη δραστηριότητα σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος. Στόχοι του πράσινου σχολείου είναι η ενεργειακή αυτονομία, η ελαχιστοποίηση εκπομπής ρύπων και αποβλήτων καθώς και η εκμετάλλευση φυσικών στοιχείων και ανανεώσιμων πόρων.
Η συμφιλίωση του σύγχρονου σχολείου με την προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να επιτευχθεί και οφείλει να επιδιώκεται. Η ανάπτυξη πράσινων σχολείων κρίνεται απαραίτητη καθώς συμβάλει στη μείωση κατανάλωσης ενέργειας και στη δημιουργία ενός καθαρού και πράσινου τοπίου. Κυρίως όμως ένα πράσινο σχολείο αποτελεί ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον το οποίο δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες αναπτύσσοντας τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Ένα σχολείο με πράσινη αντίληψη και συνείδηση δίνει χώρο για αναστοχασμό, δείχνει κατανόηση και αγάπη για όλα τα παιδιά, είναι ανεξάρτητο και μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα εργαστήρι ζωής και δημιουργικότητας.
Ήξερες ότι:
🌿Το πρώτο βιοκλιματικό σχολείο στην Ελλάδα κατασκευάστηκε στην Κοζάνη.
🌿Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική έχει τις ρίζες της στα πολύ παλιά χρόνια όπου οι άνθρωποι οικοδομούσαν τα σπίτια τους με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ζεστά τον χειμώνα και δροσερά το καλοκαίρι.
🌿Το Γυμνάσιο της Σκύρου αναβαθμίζεται ενεργειακά με στόχο να αποτελέσει το πρώτο «πράσινο σχολείο» που θα πληροί τα πιο αυστηρά διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα, όπως αυτά οριοθετούνται από το πρόγραμμα «Green Destinations», το οποίο υποστηρίζει τη βελτίωση προορισμών ανά τον κόσμο με βάση τα παγκόσμια κριτήρια και τους στόχους που αναγνωρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη.
Δραστηριότητες:
▪️Ζωγραφίζουμε χρησιμοποιώντας τα πιο εναλλακτικά πινέλα από κλαδάκια και φυτά.
▪️Φυτεύουμε σε μπολάκια, μπουκάλια αυγοθήκες ή κουτιά από γάλα.
▪️Δημιουργούμε μια πράσινη γωνιά στην τάξη. Τα παιδιά αναλαμβάνουν τα ίδια να εμπλουτίσουν τη γωνιά φέρνοντας οτιδήποτε συλλέγουν από μια βόλτα στη φύση. Αναλαμβάνουν να βρουν πληροφορίες και να το παρουσιάσουν στην τάξη. Ένας μεγεθυντικός φακός θα βοηθούσε στην καλύτερη παρατήρηση των φυτών.
▪️Ομαδοποιούμε υλικά της φύσης ανά σχήμα, χρώμα, μέγεθος.
▪️Φτιάχνουμε μοτίβα με πέτρες, φύλλα, λουλούδια, καρπούς.
▪️Με κλειστά μάτια. Μέσα σ’ ένα κουτί κρύβουμε ένα φρούτο ή λαχανικό. Τα παιδιά με κλειστά μάτια προσπαθούν να μαντέψουν τι υπάρχει στο κουτί μόνο με την αφή.
▪️Αποτυπώματα. Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες. Κάθε ομάδα διαλέγει φυτά, φρούτα η λαχανικά και δημιουργεί τα αποτυπώματά τους πάνω σε χαρτί. Στη συνέχεια, η μια ομάδα τα παρουσιάζει στην άλλη όπου και πρέπει να μαντέψει σε ποιο φυτό ανήκει το κάθε αποτύπωμα. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα βρει τα περισσότερα.
Σε πίνακα αναφοράς καταγράφουμε τρόπους που βοηθούν στην απόκτηση ενός πράσινου τρόπου ζωής στην τάξη. Εμπλουτίζουμε με ζωγραφιές και εικόνες.
Βρείτε το βιβλίο εδώ
Η Βάσια Καραγιάννη είναι εκπαιδευτικός στα Εκπαιδευτήρια Λαμπίρη και έχει παρακολουθήσει το μεταπτυχιακό του ΕΚΠΑ “Ανάγνωση, φιλαναγνωσία κι εκπαιδευτικό υλικό”. Άλλες κριτικές βιβλίων και προτεινόμενες δραστηριότητες μπορείτε να βρείτε στον λογαριασμό της στο instagram @booksteps_